ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΑΠΑΝΤΑΧΟΥ ΒΛΑΣΑΙΩΝ
«ΤΟ ΒΛΑΣΗ»
Κατά καιρούς, στη Βουφράδα έγιναν ανασκαφές στις εξής περιοχές:
ΜΥΡΣΙΝΟΧΩΡΙ - ΡΟΥΤΣΗ: Στο Μυρσινοχώρι και στο Ρούτση έχουμε ευρήματα της περιόδου 1500 - 1450 π.Χ. Συγκεκριμένα, ανακαλύφτηκαν δύο θολωτοί τάφοι και πέντε τύμβοι. Βρέθηκαν ποτήρια, κύλικες, πρόχοι, ψευδόστομος αμφορέας, φιάλη, τρίχερο, εγχειρίδια με ναυτίλους και αιλουροειδή, σφραγίδες με πουλιά, ταύροι, λιοντάρια, γερανοί, ξίφη, μαχαίρια, ταινίες, δαχτυλίδια, περιδέραιο, τράπεζα προσφορών (1). Στις 5 Μαρτίου 2002 ο καθηγητής αρχαιολογίας Γεώργιος Σ. Κορρές, σε ομιλία του στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, αναφέρθηκε και στην παρουσίαση ενός σημαντικού ευρήματος γυναικείας ταφής, ενός στέμματος από το θολωτό τάφο του Ρούτση, το οποίο, όμως έχει, δυστυχώς, υποστεί ανεπανόρθωτες ζημιές εξαιτίας της αδικαιολόγητης καθυστέρησης που σημειώθηκε μέχρι να φτάσει στην Αθήνα για να συντηρηθεί. Η εφημερίδα «Ελευθερία» στο φύλλο 6800 της 6ης Μαρτίου 2002 αναφέρει για το στέμμα αυτό: «Πρόκειται για ένα χάλκινο στέμμα με χρυσό αστέρα και πλήρως σωζόμενη την επιμήκη χάλκινη καρφίδα του. Εξάλλου, το στέμμα με ένα έως 5 χρυσά αστέρια είναι χαρακτηριστικό των γυναικείων ταφών, σε αντιδιαστολή με τις νεκρικές προσωπίδες που συνοδεύουν τις ανδρικές ταφές». Ο αρχαιολόγος Γεώργιος Σ. Κορρές αναφέρθηκε στην ίδια ομιλία του σε ένα τάφο που έμεινε στη διάρκεια των ανασκαφών χωρίς να ερευνηθεί ολοκληρωτικά. Αργότερα ανακαλύφθηκε ότι κάτω από τα θεμέλια του θόλου του ταφικού θαλάμου υπήρχε άλλος θησαυρός. Στο μέρος αυτό είχε σημειωθεί ανακομιδή ταφής. Κάτω, δηλαδή, από το δάπεδο είχε γίνει προσπάθεια να δημιουργηθεί χώρος για επόμενες ταφές. Ο θησαυρός που ανακαλύφθηκε το 1989 σε επαναληπτική ανασκαφή του Γεωργίου Σ. Κορρέ, βρίσκεται στο μουσείο της Χώρας. Δεν έχει όμως εκτεθεί, αλλά παραμείνει στις αποθήκες, αφού η έκθεση του μουσείου έχει χρόνια να ανανεωθεί, με αποτέλεσμα να μην περιλαμβάνει τα ευρήματα των νεότερων ανασκαφών.
 |
 |
 |
|---|---|---|
| Από ανασκαφές στη Βουφράδα. Βρέθηκε στο Μυρσινοχώρι, είναι σφραγιδόλιθος, χρονολογείται το 1450 π.Χ. και παριστάνει δυο πελαργούς που πετούν. Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στα «Μεσσηνιακά 1968», Μίμη Φερέτου, τόμος Α΄, σελ.180. | Από ανασκαφές στη Βουφράδα. Βρέθηκε σ΄ έναν από τους θολωτούς τάφους στο Βλαχόπουλο και χρονολογείται το 1400 π.Χ. Η φωτογραφία δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά στα «Μεσσηνιακά 1968», Μίμη Φερέτου, τόμος Α΄ , σελίδα 268. | Τυμβοειδές έξαρμα καμινίων στα Κρεμμύδια. Αεροφωτογραφία (καθηγητής J. W. Myers) 1980. |
ΣΟΥΛΗΝΑΡΙ: Στην περιοχή Σουληναρίου και συγκεκριμένα στη θέση Τουρλιδίτσα υπάρχει ένας τάφος Μυκηναϊκής εποχής. Ακόμη, στη θέση Βαμβακιές βρίσκεται ένας παρόμοιος τάφος (2).
ΒΛΑΧΟΠΟΥΛΟ: Στην περιοχή Βλαχόπουλου ήρθαν στο φως ευρήματα της περιόδου του 1400 π.Χ. Συγκεκριμένα, βρέθηκαν δύο θολωτοί τάφοι που περιείχαν μια φιάλη, κύλικες, ψευδόστομο αμφορέα, κρατήρα με υποκρατήριο, πρόχους, κυαμόρρυτο με ένα χάλκινο μονόστομο μαχαιράκι (3).
ΝΕΡΟΜΥΛΟΣ: Στην περιοχή Νερόμυλου και συγκεκριμένα στη θέση Βίλγιζα έχουν βρεθεί αρκετά όστρακα και έχουν επισημανθεί αρκετοί τάφοι της εποχής αυτής, χωρίς να έχει γίνει συστηματική έρευνα σ’ αυτούς από την αρχαιολογική υπηρεσία. Επίσης, στο ίδιο χωριό και στην περιοχή που φέρει την ονομασία Παλιόχανο υπάρχει μια βρύση που σύμφωνα με την παράδοση είναι συνδεδεμένη με το γιο του πολυμήχανου Οδυσσέα.
Η παράδοση αναφέρει ότι τα χρόνια περνούσαν και ο Οδυσσέας αργούσε να επιστρέψει στην Ιθάκη. Ο Τηλέμαχος αποφάσισε να πάει στην Πύλο «επιβαίνων δίρφου», για να ρωτήσει το βασιλιά Νέστορα για τον πατέρα του. Οι πληροφορίες όμως που πήρε ήταν ελάχιστες, γι’ αυτό αποφάσισε να επισκεφτεί το βασιλιά της Σπάρτης Μενέλαο. Πέρασε λοιπόν τότε από το Παλιόχανο και αφού είδε την ωραία βρύση, κατέβηκε, ήπιε νερό, πότισε το άλογό του και κάθισε να ξεκουραστεί (4). Τον πήρε όμως γλυκά-γλυκά ο ύπνος και τότε είδε στ’ όνειρό του τον πατέρα του να φτάνει πριν απ’ αυτόν στην Ιθάκη. Ξύπνησε ξαφνιασμένος και αφού έκανε θυσία στους θεούς για να τους ευχαριστήσει για τους καλούς οιωνούς, συνέχισε το ταξίδι του.
Ομαδικοί τάφοι, στο ίδιο χωριό, υπάρχουν στην περιοχή Κεχράλωνο, χωρίς όμως να έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές από την αρχαιολογική υπηρεσία (5).
ΜΑΡΓΕΛΙ: Στο χωριό Μαργέλι και συγκεκριμένα στην περιοχή Κουτσουβέρι υφίστανται ενδείξεις ύπαρξης μνημείων της εποχής αυτής (6).
ΚΑΡΠΟΦΟΡΑ: Μεγάλα ευρήματα έχουν έρθει στην επιφάνεια στο λόφο Νιχωρίων της Καρποφόρας (7). Στο λόφο αυτό, σε μια έκταση 200 τετραγωνικών μέτρων, βρέθηκε ολόκληρος οικισμός, που η ιστορία του αρχίζει το 2300 π.Χ. και φτάνει μέχρι το 1200 π.Χ. Είναι ένα λόφος ύψους 90 μέτρων, πάνω σε μια λοφοσειρά όπου συναντά κανείς ευρήματα από τη Μεσοελλαδική, τη Μυκηναϊκή, την Πρωτογεωμετρική, τη Γεωμετρική και Βυζαντινή εποχή (8).
Οι δοκιμαστικές ανασκαφές στο λόφο Νιχωρίων άρχισαν το 1968 από τους αρχαιολόγους Χωρέμη και Γιαλούρη και έγιναν συστηματικές το 1970, όταν ήρθε στην περιοχή η αποστολή του Πανεπιστημίου της Μινεσότα της Αμερικής με επικεφαλής τον καθηγητή Ουίλιαμ Μακντόναλντ.
Σύμφωνα με τις έρευνες ο οικισμός αυτός, που η ζωή αρχίζει το 2300 π.Χ., έφτασε σε μεγάλη ακμή τη Μυκηναϊκή εποχή. Ο καθηγητής Τζων Τσάντγουικ πιθανολόγησε ότι στο λόφο υπήρχε η πόλη «Ρεουκοτόρο» (9), που αναφέρεται σε πλάκα η οποία βρέθηκε στον Εγκλιανό και είναι γραμμένη σε γραμμική B΄. Η πόλη «Ρεουκοτόρο» ήταν πρωτεύουσα πιθανόν της επαρχείας «Πέρα Αιγαλέα». Το 1200 π.Χ., το κράτος της Πύλου, που ξεκινούσε από τον Πάμισο ποταμό και έφτανε μέχρι τον Αλφειό ποταμό, ήταν χωρισμένο σε δύο επαρχίες, η μία ονομαζόταν «Δεύρο Αιγαλέα» και δεύτερη «Πέρα Αιγαλέα». Σύνορα των δύο επαρχιών ήταν η γραμμή Περδικονέρι Φιλιατρών - όρος Αιγάλεω – Μανιάκι (10). Φαίνεται λοιπόν καθαρά ότι η Βουφράδα ανήκε στην επαρχία «Πέρα Αιγαλέα», που είχε πρωτεύουσα πιθανόν την πόλη «Ρεουκοτόρο», που ίσως βρισκόταν στο λόφο Νεχωρίων.
Οι ανασκαφές που κατά καιρούς πραγματοποιήθηκαν στην περιοχή του λόφου έφεραν στην επιφάνεια τα παρακάτω:
1. ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΜΕΣΟΕΛΛΑΔΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ (2600 - 1580 π.Χ.): Βρέθηκαν ίχνη από το 2600 π.Χ. καθώς και ένας λάκκος που χρονολογείται πριν από το 1600 π.Χ. Σύμφωνα με τον καθηγητή Ουίλιαμ Μακντόναλντ, τα ερείπια που βρέθηκαν μας δείχνουν ότι πρόκειται για οικισμό.
Ένα σημείο στο οποίο θα πρέπει να σταθούμε είναι η κεραμική της περιόδου αυτής. Οι αρχαιολόγοι του Πανεπιστημίου της Μινεσότα διαπίστωσαν αμέσως τη διαφοροποίηση της κεραμικής από την αντίστοιχη της υπόλοιπης Ελλάδας. Μετά από σύγκριση και σε βάθος κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι ήταν τοπικής παραγωγής.
2. ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΜΥΚΗΝΑΪΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ (1850 - 1120 π.Χ.): Βρέθηκε τάφος διαστάσεων 0,80 επί 1,30 μέτρα και ύψους 1,10 μέτρων, σχήματος κιβωτίου, που χρονολογείται στα 1500 π.Χ.
Η καθηγήτρια Χόουπ Σίμπσον ανακοίνωσε στις αθηναϊκές εφημερίδες, στις 17 Ιουλίου 1970, ότι από ανασκαφές ήρθε στην επιφάνεια μυκηναϊκός δρόμος πλάτους 2 μέτρων που στις δύο πλευρές του είχε τοίχους κτηρίων.
Βρέθηκε ακόμη ένας ημικυκλικός τοίχος και δίπλα του ερείπια κτισμάτων της ίδιας περιόδου. Τέλος, στο βορειοδυτικό μέρος του λόφου βρέθηκε ένας πύργος διαστάσεων 5 επί 9 μέτρα που οι αρχαιολόγοι τον τοποθέτησαν στα 1300 με 1400 π.Χ. Σημαντική είναι η προσφορά της αρχαιολόγου Λιάνας Παρλαμά, που το 1971 έφερε στην επιφάνεια -στην περιοχή «Ακόνες»- μια σειρά σημαντικών ευρημάτων της Μυκηναϊκής περιόδου.
3. ΕΥΡΗΜΑΤΑ ΠΡΩΤΟΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗΣ και ΓΕΩΜΕΤΡΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ: Η αρχαιολογική σκαπάνη έφερε στην επιφάνεια ένα πιθάρι, μέσα στο οποίο είχε ενταφιαστεί ένας πολεμιστής. Για κτερίσματα είχαν βάλει πλάι του ένα χάλκινο δαχτυλίδι, την αιχμή ενός ακοντίου, ένα σιδερένιο ξίφος και δύο χάλκινες λεκάνες. Ο Μίλτος Παρασκευίδης (11). πιστεύει ότι στο συγκεκριμένο πιθάρι ενταφιάστηκε κάποιος ήρωας που είχε σκοτωθεί στον πρώτο Μεσσηνιακό πόλεμο το 725 π.Χ. περίπου.
Βρέθηκαν ακόμα αρκετά αγγεία που χρονολογούνται από το 900 μέχρι το 700 π.Χ. Τα μαυρισμένα χώματα που ήρθαν στην επιφάνεια οδήγησαν την αποστολή του Πανεπιστημίου της Μινεσότα στο συμπέρασμα ότι κάτι βίαιο έφερε απότομη καταστροφή. Η αιτία παραμένει άγνωστη, αν και υπάρχουν ενδείξεις καταστροφής κτηρίων από σεισμικές δονήσεις.
Στα βορειοανατολικά του χωριού Καρποφόρα υπάρχει μεγάλο νεκροταφείο που οι αρχαιολόγοι το χρονολογούν στη Γεωμετρική περίοδο.
Τι ήταν λοιπόν οι τάφοι με τα διάφορα κτερίσματα που βρέθηκαν στο Βλαχόπουλο, στην Τουρλιδίτσα Σουληναρίου, στις Βαμβακιές Σουληναρίου, στο λόφο Νιχωρίων, στο Μυρσινοχώρι και στο Ρούτση;
Τη μελετώμενη εποχή οι άνθρωποι έβαζαν δίπλα στο νεκρό διάφορα πολύτιμα αντικείμενα. Συνήθιζαν να τοποθετούν τα όπλα που χρησιμοποιούσε ο άντρας και τα στολίδια που χρησιμοποιούσε η γυναίκα. Τέτοια στολίδια βρέθηκαν στο Μυρσινοχώρι και στο λόφο Νιχωρίων της Καρποφόρας. Ακόμη συνήθιζαν να τοποθετούν αντικείμενα που είχε αγαπήσει ο νεκρός στη ζωή του, πολλά από τα οποία ήταν από ατόφιο χρυσάφι. Γενικά, οι Αχαιοί πίστευαν ότι οι νεκροί είχαν ανάγκη στον τάφο από τα προσωπικά τους είδη. Έτσι χρειάζονταν τα όπλα τους για να μάχονται, τα κοσμήματά τους για να επιδεικνύονται, τα ποτήρια και γενικά τα σκεύη για να τρώνε και να πίνουν.
Οι τάφοι που βρέθηκαν στο Μυρσινοχώρι ήταν λακκοειδείς. Ήταν δηλαδή λάκκοι κτισμένοι με ξερολιθιά και κατόπιν είχαν επιχριστεί. Η σκεπή τους ήταν από ξύλα και από πάνω βρισκόταν τοποθετημένος ολόκληρος λοφίσκος από χώμα. Στην περιοχή της Καρποφόρας οι τάφοι ήταν θαλαμωτοί. Ήταν σκαμμένοι σε πλαγιές λοφίσκων καμπυλωτού σχήματος. Η πόρτα τους ήταν χτισμένη με ξερολιθιά και σκεπασμένη με χώμα.
ΔΑΦΝΗ - ΔΑΡΑ: Οι ανασκαφές που έγιναν στο τέλος της δεκαετίας του ’70 στα χωριά Δάφνη και Δάρα από την επιμελήτρια της Εφορείας Κλασικών Αρχαιοτήτων Ολυμπιάς Λιάνα Παρλαμά έφεραν στην επιφάνεια ένα θολωτό τάφο μυκηναϊκής περιόδου. Το σημαντικό είναι ότι ο τάφος βρέθηκε ασύλητος και τα ευρήματα ήταν πολλά και ενδιαφέροντα για τη μελέτη της περιόδου αυτής (12).
ΠΕΛΕΚΑΝΑΔΑ: Πιθανολογείται, χωρίς μέχρι σήμερα να έχουν πραγματοποιηθεί συστηματικές ανασκαφές ούτε και γνωμοδοτήσεις από αρχαιολόγους, ότι το «γεφύρι του αντρειωμένου» στην Πελεκανάδα, φτιαγμένο από τεράστιους ογκόλιθους, είναι μυκηναϊκής περιόδου. Δυστυχώς, σήμερα από το «αρχαίο» αυτό γεφύρι σώζονται μόνο σκόρπιοι ογκόλιθοι διαστάσεων 1 επί 0,80 μ. Σύμφωνα με την παράδοση ο όρος «αντρειωμένος» αναφερόταν στο βασιλιά των Μεσσηνίων Αριστομένη, απ’ όπου φαίνεται ότι πήρε το όνομά του και το γεφύρι αυτό του ποταμού Βελίκα.
Επίσης, στην περιοχή Πελεκανάδας πιθανολογούνται ευρήματα της περιόδου αυτής στην τοποθεσία Άγιος Βασίλειος. Σ’ αυτό το σημείο, το 1968, κάτοικοι της Πελεκανάδας, καθώς όργωναν τα κτήματά τους, έφεραν στην επιφάνεια τάφο που περιείχε ανθρώπινα οστά και δύο προχοείς με λαβή ύψους 12 εκ. (13).
ΣΠΗΛΑΙΟ ΑΓΙΩΝ ΑΝΑΡΓΥΡΩΝ ΚΟΥΦΙΕΡΟΥ: Βόρεια του χωριού Παπαφλέσσα, σε πλαγιά του βουνού Κουφιέρος υπάρχει ένα σπήλαιο που φέρει σήμερα την ονομασία σπήλαιο Αγίων Αναργύρων και το οποίο, όπως θα δούμε σε επόμενο κεφάλαιο, θα συνδεθεί άμεσα με τη νεότερη ιστορία του λαού μας. Η ιστορία του σπηλαίου αυτού χάνεται στα βάθη των αιώνων. Κάποιες ανασκαφές που έγιναν παλαιότερα έφεραν στο φως ευρήματα προϊστορικής περιόδου, που φυλάσσονται στο αρχαιολογικό μουσείο Ολυμπίας (14).
ΚΡΕΜΜΥΔΙΑ: Ανασκαφές έχουν γίνει και στην περιοχή του χωριού Κρεμμύδια.
ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ & ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ