ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

Τ. ΑΠΟΣΤΟΛΟΠΟΥΛΟΥ

Ζούμε στην εποχή του ήχου και της εικόνας.  Μια ραγδαία εξέλιξη όλων των μέσων μαζικής ενημέρωσης και επικοινωνίας που παίρνει τη μορφή επανάστασης.  Μια επανάσταση, που μέρα με τη μέρα, μας αλλάζει τρόπο σκέψης και τρόπο ζωής.

Οι γειτονιές γέμισαν με video club, και η τηλεόραση, το video, το camcorder και το κομπιούτερ μπήκαν ή μπαίνουν  γοργά στη ζωή μας, αλλάζοντας απόψεις και συνήθειες.

Η τηλεόραση όμως, «το μαγικό κουτί», όπως συνηθίζεται να λέγεται από πολλούς, επέφερε από το 1968 που εισέβαλε στη χώρα μας, ριζική αλλαγή στην ψυχοσωματική εξέλιξη του ατόμου επιδρώντας άλλοτε θετικά και άλλοτε αρνητικά.  Η επίδραση όμως αυτή παίρνει μεγαλύτερες διαστάσεις και γίνεται εντονότερη στο παιδί.  Η μεγάλη της δύναμη, πολύμορφη και ασυναγώνιστη, μαγεύει κυριολεκτικά το παιδί.

Έτσι από τη μια πλευρά στέλνοντας χιλιάδες ερεθίσματα και από την άλλη πλευρά η μεγάλη χρονική διάρκεια χρησιμοποίησης της γίνεται ο κυριότερος παράγοντας της πνευματικής επίδρασης, της ηθικής και σωματικής ανάπτυξης και εξέλιξης του παιδιού.

Κάθε παράγοντας όμως που επηρεάζει την όλη δομή της εξέλιξης του ατόμου- και ένας τέτοιος παράγοντας είναι και η τηλεόραση –πέρα από όποιες θετικές επιπτώσεις μπορεί να προσφέρει, δημιουργεί και αρνητικές οι οποίες μάλιστα μεγενθύνονται όταν γίνεται και κακή χρήση.  Μόνον όταν θα μπορέσουμε να βοηθήσουμε τα παιδιά μας ν’ αποφύγουν τη λανθασμένη χρησιμοποίησή της θα καρπωθούμε τη θετική επίδρασή της.

Η μεγάλη εξέλιξη της τηλεόρασης, η οποία μας οδήγησε μέχρι τα δορυφορικά προγράμματα, αποτελεί μια πραγματικότητα με την οποία πρέπει να βαδίσουμε βήμα-βήμα έχοντας όμως επίγνωση των μειονεκτημάτων και πλεονεκτημάτων που μας προσφέρει.  Μια στρουθοκαμηλική τακτική  ή τέλος πάντων κάποιοι αφορισμοί πάνω σ’ αυτό το τεράστιο πρόβλημα θα επιδεινώσει την κατάσταση  και θα οδηγήσει την κοινωνία μας σ’ απρόβλεπτες για αυτή τη στιγμή, περιπέτειες.

Η δύναμη της τηλεόρασης είναι μεγάλη και τα αποτελέσματα της δύναμης αυτής δε δέχονται επιστημονική ένσταση. Το φαινόμενο που παρατηρήθηκε στην κεντρική διεύθυνση του Chicago Department of Water το πιστοποιεί. Οι τεχνικοί της Chicago Department of Water παρατήρησαν ότι κάθε Πέμπτη βράδυ, στις εννέα ακριβώς, η πίεση του νερού της πόλης του Σικάγου έπεφτε απότομα για μερικά λεπτά, λες και όλα τα σπίτια της τεράστιας αυτής πόλης άνοιγαν  ταυτόχρονα τις βρύσες τους.  Πράγματι έγινε ειδική έρευνα που το αποτέλεσμά της άφησε άφωνη την κεντρική διεύθυνση του Chicago Department of Water καθώς και τον κόσμο που διάβασε σχετικά δημοσιεύματα στις εφημερίδες και στα περιοδικά.  Οι ειδικοί της έρευνας  προσδιόρισαν, ότι τη συγκεκριμένη ώρα τελείωνε ένα τηλεοπτικό σήριαλ με μεγάλη ακροαματικότητα και τη στιγμή εκείνη, το υπνωτισμένο από τους δέκτες κοινό, σηκωνόταν έπινε νερό ή ετοίμαζε καφέ ή πήγαινε στην τουαλέτα.  ΄Ετσι για λίγα λεπτά γινόταν ομαδική κατανάλωση νερού και όπως ήταν φυσικό έπεφτε η πίεση.

Η  δύναμη της τηλεόρασης είναι πρωτοφανής και ασυναγώνιστη.  Μια δύναμη που αλλάζει τρόπους, συνήθειες και απόψεις.  Μια δύναμη πολύμορφη που μας δίνει χιλιάδες πληροφορίες και γνώσεις για το γύρω  κόσμο μας, που μας συγκινεί, που μας γοητεύει.  Μια δύναμη που μπορεί να αφυπνήσει ένστικτα και να διεγείρει αισθήματα.  Μια δύναμη με αμεσότητα στην πληροφόρηση και με μεγάλη απήχηση στις μάζες των λαών.  Μια δύναμη που μέσα από τα δορυφορικά προγράμματα έσπασε τα σύνορα των λαών καθορίζοντας πλέον διεθνή ήθη.  Μια δύναμη που γίνεται μεγαλύτερη πάνω στα παιδιά μια και σ’ αυτά κάποιοι μηχανισμοί είναι ακόμη ανώριμοι και ανεξέλεγκτοι.

Τα παιδιά μη μπορώντας να κρίνουν και μη γνωρίζοντας τις συνέπειες ενός κακού τηλεοπτικοί προγράμματος μαγεύονται από τη μικρή οθόνη και φυσικά ο κίνδυνος είναι μεγάλος και οι συνέπειες απρόβλεπτες.

Για την αρνητική πλευρά της τηλεόρασης καθημερινά οι ειδικοί κοινωνιολόγοι και παιδαγωγοί στέλνουν επίσημη νότα σε παιδιά και γονείς τονίζοντας τους κινδύνους των κακών τηλεοπτικών προγραμμάτων τα οποία, δυστυχώς, δεν είναι λίγα.

Προς αποφυγή  παρεξήγησης δηλώνων από την αρχή ότι για οι μένα θετικές επιπτώσεις της τηλεόρασης είναι πολύ περισσότερες από τις αρνητικές.  Όμως, στο πρώτο μέρος του βιβλίου μου αυτού, θα σταθώ και θα τονίσω ιδιαίτερα τις αρνητικές επιπτώσεις της τηλεόρασης μόνο και μόνο για να  τις γνωρίσουμε και να τις αποφύγουμε τόσο εμείς όσο και τα παιδιά μας.  Η σωστή χρήση  είναι η ιδανική λύση του προβλήματος αυτού.  Άρνηση της τηλεόρασης σημαίνει  άρνηση της τεχνολογίας, άρνηση της πραγματικότητας, γιατί η τηλεόραση είναι μια πραγματικότητα που προσφέρει πολλά στην ανθρωπότητα.  Δε μένει αυτή την προσφορά της  να τη μεγαλώσουμε προς όφελος του κοινωνικού συνόλου.  Δεν θα πρέπει να ξεχνούμε ότι η τηλεόραση είναι ο μοχλός που θέτει σε κίνηση ιδέες και γνώσεις από τόπο σε τόπο, από λαό σε λαό με τρόπο άμεσο και αποτελεσματικό.  Η συνεισφορά της στη δημοκρατία, στην εκπαίδευση, στην κοινωνία είναι τεράστια.  Η τηλεόραση άνοιξε νέους ορίζοντες οι οποίοι κάθε μέρα μεγαλώνουν περισσότερο.

Τέλος η άποψη κάποιου επώνυμου που μπαίνει στην αρχή κάθε ενότητας δε σημαίνει ταύτιση με τις δικές μου απόψεις αλλά μπαίνει σαν πρώτος ερεθισμός της ενότητας αυτής.