Προλογικό Σημείωμα

Του Αν. Καθηγητή Παντείου Πανεπιστημίου

Θεόδωρου Σακελλαρόπουλου

Η νέα ιστορία που αναπτύχθηκε στην Ευρώπη μετά το 2^ο παγκόσμιο πόλεμο, σηματοδότησε μια ριζική τομή στις οπτικές, το αντικείμενο και τη μεθοδολογία της ιστοριογραφίας όπως τη γνωρίσαμε έως τότε. Τα μεγάλα συμβάντα, οι μεγάλοι άνδρες, η διήγηση και η αφήγηση πολιτικών, θρησκευτικών, διπλωματικών και στρατιωτικών γεγονότων αντικαταστάθηκαν από την έρευνα και την απόπειρα σύλληψης των οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών κ.ά. δομών που προσδιόριζαν τη μακρά κίνηση της ιστορίας. Η νέα οικονομική και κοινωνική ιστορία, όπως ονομάστηκε, αποτέλεσε τη γέφυρα της ιστορίας με τις άλλες κοινωνικές επιστήμες. Οι τελευταίες βρήκαν στην ιστορία το βασικό υλικό συγκρότησης θεωρίας ή θεωριών, και η ιστορία εμπλουτίστηκε με νέα αντικείμενα έρευνας που τις επέτρεψαν να θέτει νέα αναλυτικά ερωτήματα στην έρευνα του παρελθόντος. Η μοντέρνα ιστοριογραφία έχει όμως, προχωρήσει ακόμη πιο πέρα. Δίπλα στα μεγάλα γεγονότα και τις κοινωνικοοικονομικές δομές σημαντική θέση έχουν καταλάβει και μικρότερα, «ασήμαντα» εκ πρώτης όψεως, αντικείμενα τα οποία όμως στην ολότητά τους συγκροτούν τις νοοτροπίες και συμπεριφορές των λαών στην εξέλιξή τους. Εκφράζουν την πολιτισμική εξέλιξη των εθνών η οποία με τη σειρά της επηρεάζει το οικονομικό, κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Η διατροφή, η ένδυση, ο ελεύθερος χρόνος, η καθημερινή συμπεριφορά, οι γιορτές και πολλά άλλα έχουν αποσπάσει την προσοχή των νεώτερων ιστορικών. Έτσι εμφανίστηκαν οι «μικρότερες» ιστορίες ως ξεχωριστοί κλάδοι και αντικείμενα έρευνας. Τοπική ιστορία, ιστορία της μόδας, ιστορία της καθημερινής ζωής, ιστορία της μπύρας κ.λ.π.

Σε αυτού του είδους τη «μικρότερη» αλλά εξίσου σημαντική ιστορία ανήκει το πολύ ωραίο βιβλίο του Τ. Αποστολόπουλου. Αναφέρεται ταυτόχρονα στην τοπική ιστορία της Μεσσηνίας αλλά και στη διοικητική της εξέλιξη. Αντλώντας τα στοιχεία του από πρωτότυπες και άλλες δημοσιευμένες πηγές καταφέρνει να υφάνει τον καμβά των κοινοτήτων και δήμων πάνω στον οποίο εκτυλίχτηκε η ιστορία του νομού Μεσσηνίας από την απελευθέρωση έως και πρόσφατα. Η επιμέλεια ταξινόμησης, η συστηματοποίηση και η ακρίβεια των ποσοτικών και άλλων πληροφοριών συνδυασμένη με τη γνώση του χώρου και της τοπικής ιστορίας καθιστά εξ αντικειμένου το βιβλίο του κ. Αποστολόπουλου σταθερό έργο αναφοράς για μεταγενέστερες μελέτες γύρω από τη Μεσσηνιακή ιστορία. Ωστόσο το βιβλίο έχει και άμεση πρακτική σημασία για τους σχεδιασμούς πολιτικών όπως η δημόσια διοίκηση και η περιφερειακή ανάπτυξη. Συλλαμβάνοντας τη διοικητική διαρρύθμιση του νομού μέσα στην ιστορική της εξέλιξη, αναδεικνύει τα μόνιμα σταθερά και διαχρονικά κριτήρια του διοικητικού σχεδιασμού. Οι δήμοι που προέκυψαν μετά την απελευθέρωση δε σχηματίστηκαν τυχαία. Αντανακλούν γεωγραφικές, οικονομικές ακόμη και συγγενικές ενότητες οι οποίες υφίστανται σε μεγάλο βαθμό ακόμη και σήμερα. Αυτή η γνώση αποτελεί και τη μεγάλη αρετή της εργασίας του κ. Αποστολόπουλου. Γνώση, την οποία μας μεταφέρει και μας παραδίδει ως οδηγό για τη διαμόρφωση του νέου διοικητικού χάρτη της χώρας.

Το μήνυμα είναι σαφές: Η επιχειρούμενη συνένωση δήμων και κοινοτήτων οφείλει να προχωρήσει όχι με βάση κάποια υποκειμενικά, τυχαία και πολιτικά καθοριζόμενα κριτήρια, αλλά με βάση αντικειμενικές και αδιαμφισβήτητους άξονες που καθορίζονται από το χώρο και την ιστορία. Μόνο τότε και το εγχείρημα έχει πιθανότητες επιτυχίας.

Είναι πραγματικά ευτύχημα για τη Μεσσηνία, τη Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση, την Τοπική Ένωση Δήμων και Κοινοτήτων ότι στην επιχειρούμενη διοικητική αλλαγή μπορεί να στηριχτούν στην έξοχη επιστημονική εργασία υποδομής που με τόση επιμέλεια και αγάπη ετοίμασε ο Τάσος Αποστολόπουλος.

Θεόδωρος Σακελλαρόπουλος

Αν. Καθηγητής Παντείου Πανεπιστημίου

Γενικός Γραμματέας Κοινωνικών Ασφαλίσεων