Του Τάσου Αποστολόπουλου

Συντρόφισσες και σύντροφοι, θέλω να ξεκινήσω με μία διαπίστωση. Δεν έχουμε δυστυχώς μία εισήγηση για τα αίτια της ήττας από το Πολιτικό Συμβούλιο, ούτε καν μία άποψη ως επικρατούσα. Κι αυτό είναι μεγάλο λάθος πολιτικό.

Το αρνητικό για το ΠΑΣΟΚ αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών του 2007 και τα γεγονότα τα οποία μεσολάβησαν με τη διεκδίκηση της Προεδρίας του κινήματος και έχουν πικράνει και έχουν στενοχωρήσει και έχουν βαθιά απογοητεύσει τα μέλη, τους φίλους, τους ψηφοφόρους του ΠΑΣΟΚ. Ένας λόγος επιπλέον για το ότι θα έπρεπε σήμερα να έχουμε μία εισήγηση από το Πολιτικό Συμβούλιο για τα αίτια.

Συντρόφισσες και σύντροφοι, η στοίχιση πίσω από πρόσωπα που σκιαμαχούν, εντείνουν την ανησυχία, για άλλη μια φορά βλέπουμε ότι τα πρόσωπα προηγούνται των πολιτικών. Πριν γίνει η αποτίμηση του αρνητικού εκλογικού αποτελέσματος, πριν ανιχνευτούν τα βαθύτερα αίτια της ήττας, πριν αποδοθούν οι συλλογικές και οι ατομικές ευθύνες, πριν αποκωδικοποιηθεί το μήνυμα της κοινωνίας, έγινε προσπάθεια αλλαγής Ηγεσίας, πράξη κατά τη γνώμη μου απολίτικη.

Οι Ηγεσίες των σοσιαλιστικών κομμάτων δεν βγαίνουν ούτε με στιγμιαίες δημοσκοπήσεις, ούτε μέσα από τηλεοπτικά παράθυρα, ούτε από βιαστικές και χωρίς περιεχόμενο διαδικασίες. Η αποτίμηση κάθε εκλογικού αποτελέσματος, θετικού ή αρνητικού, είναι το οξυγόνο για ένα σοσιαλιστικό κόμμα, κάτι που εμείς το υποτιμήσαμε κατ/ επανάληψη στο παρελθόν.

Προσπαθήσαμε και πορευτήκαμε κουκουλώνοντας αδυναμίες, παραλείψεις, προσωπικές στρατηγικές και ιδεολογικές μετατοπίσεις, με αποτέλεσμα να χάσουμε το ιδεολογικό μας στίγμα και μεγάλες κοινωνικές ομάδες που παραδοσιακά βρίσκονταν κοντά μας και εκφράζονταν μέσα από το κίνημά μας, να μας εγκαταλείψουν.

Το αξιακό μας σύστημα υποχώρησε, η πορεία στη λογική των ισορροπιών αποδείχθηκε ότι είναι αδιέξοδη πορεία. Η ήττα του 2007 συγκοινωνεί με τις αιτίες της ήττας του 2004, που δεν ανιχνεύσαμε, δεν ερμηνεύσαμε και δεν αποτυπώσαμε. Αν θέλουμε να δούμε με αισιοδοξία το αύριο, πρέπει να ερμηνεύσουμε συνολικά τις αιτίες και του 2004 και του 2007 και όλων των εκλογικών αναμετρήσεων που μεσολάβησαν στο διάστημα αυτό.

Συντρόφισσες και σύντροφοι, οι τελευταίες κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ δημιούργησαν ένα τεράστιο έργο για τη χώρα, όπως η ένταξη της Ελλάδας στην ΟΝΕ, όπως η ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση, όπως τα μεγάλα έργα, όπως οι Ολυμπιακοί Αγώνες και πάρα πολλά άλλα. Ταυτόχρονα όμως, έγιναν και τεράστια λάθη. Οι μικρές οικονομίες των πολιτών χάθηκαν στο Χρηματιστήριο και η αναδιανομή πλούτου έγινε δυστυχώς προς τα πάνω, με αποτέλεσμα να έχουμε συντάξεις των 300, των 400 και των 500 ευρώ.

Παράλληλα, είχαμε μια ιδεολογική μετατόπιση προς τα δεξιά, ώστε να μην είναι πλέον ορατές οι διαφορές ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και στη Νέα Δημοκρατία και δικαιολογημένα οι πολίτες να λένε ότι "ίδιοι είμαστε". Υπήρξε όμως και κάτι ακόμη, η οργανωτική δομή του κόμματος είχε καταρρεύσει και είχε αντικατασταθεί από δράσεις κρατικών αξιωματούχων. Αν σε αυτά προσθέσεις και απαράδεκτες συμπεριφορές και πρακτικές αιρετών και διορισμένων αξιωματούχων του κόμματός μας, θα ερμηνεύσουμε γιατί οι πολίτες μας γύρισαν την πλάτη το 2004.

Όλα αυτά τα χρόνια αποκτήσαμε μια κρατικίστικη καθιστική αντίληψη που είχε διαποτίσει όλες τις γενιές του ΠΑΣΟΚ. Τα όργανα του ΠΑΣΟΚ είχαν αδρανοποιηθεί, είχαν ενσωματωθεί και λειτουργούσαν μόνο ως εκλογικός μηχανισμός και μάλιστα χωρίς αποτελεσματικότητα. Η Κεντρική Επιτροπή είχε μεταβληθεί σε όργανο, όπου πολλοί Υπουργοί και πολλοί Αξιωματούχοι, περνούσαν με τους μηχανισμούς τους μέσα σε αυτό τους εκλεκτούς τους.

Η επιλογή προσώπων με συντηρητικές διαδρομές και δράσεις, αποδείχθηκε λανθασμένη επιλογή, σε μια στιγμή μάλιστα που το ΠΑΣΟΚ προσπαθούσε να μετατοπίσει τον ιδεολογικό του άξονα αριστερότερα. Τα πρόσωπα αυτά προερχόμενα από τη συντηρητική παράταξη όχι μόνο δεν κεφαλαιοποίησαν δυνάμεις στο ΠΑΣΟΚ, αλλά διατήρησαν τη σύγχυση που υπήρχε την τελευταία περίοδο της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Μετά την ήττα του 2004 έγινε προσπάθεια να δημιουργηθεί ένας νέος κομματικός ιστός σε νέα βάση. Η προσπάθεια αυτή δε στηρίχθηκε όσο έπρεπε, αλλά είχε και από τη φύση της αδυναμίες. Το σχήμα των πολυπληθών οργάνων από την πρώτη στιγμή παρουσίασε δυσκολίες στη λειτουργία του. Νομαρχιακές Επιτροπές με 40, 50 και 60 άτομα, δεν μπορούσαν να ανταποκριθούν λειτουργικά, παραγωγικά και ευέλικτα στο ρόλο τους.

Είχε χαθεί όμως συντρόφισσες και σύντροφοι και η ψυχική ενότητα σε πάρα πολλές περιπτώσεις ανάμεσά μας. Η οργανωτική αποδιάρθρωση του παρελθόντος δεν ήταν δυνατόν να ξεπεραστεί εύκολα, ήθελε βάθος χρόνου κι εμείς κοιτούσαμε πως θα έρθουμε και πάλι στην εξουσία και δίναμε λιγότερο βάρος στο ιδεολογικό στίγμα και στην επανένταξη των κοινωνικών στρωμάτων που μας είχαν φέρει στο παρελθόν στην εξουσία.

Η παράλληλη με την κομματική δομή λειτουργία του κάθε μέρα πολίτη δημιουργούσε σύγχυση στα μέλη και στους φίλους του ΠΑΣΟΚ, που δεν μπορούσαν να κατανοήσουν και να ξεχωρίσουν ρόλους, αρμοδιότητες, παρεμβάσεις, ευθύνες. Τα οικονομικά του κόμματος ήταν σε πολύ άσχημη κατάσταση, με αποτέλεσμα να μην μπορούμε να ανταποκριθούμε στις βασικές υποχρεώσεις μας. Δεν ήταν λίγες οι περιπτώσεις εξώσεων που είχαμε σε πάρα πολλές οργανώσεις μας.

Στα θέματα παιδείας, διαμορφώθηκε ένα αρνητικό κλίμα, όχι μόνο για την κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας αλλά και για το ΠΑΣΟΚ, αφού η θέση μας δεν έγινε κατανοητή, δεν υιοθετήθηκε και δεν στηρίχθηκε κι από την νεολαία ιδιαίτερα αμφισβητήθηκε έντονα. 

Μιλήσαμε για τη "δεξιά παρένθεση" δίνοντας την εντύπωση στον πολίτη ότι θέλουμε να διώξουμε τη Δεξιά για να φέρουμε στην εξουσία το ΠΑΣΟΚ του 2004 που είχε ήδη απορριφθεί με ετυμηγορία του ελληνικού λαού. Όταν τα σοσιαλιστικά κόμματα της Ευρώπης χάνουν την εξουσία, εκτός ελαχίστων περιπτώσεων, χρειάζονται τουλάχιστον οχτώ χρόνια για να βρουν τον βηματισμό τους, εμείς απαιτούσαμε την εξουσία με τα ίδια υλικά, με τα ίδια πρόσωπα, τις ίδιες νοοτροπίες, τις ίδιες πρακτικές.

Παρέμενε σταθερά η μετατόπιση του κέντρου βάρους της πολιτικής από τις ιδέες στα πρόσωπα. Πολλά στελέχη μας, κουρασμένα, δήλωναν παρών, αλλά ήταν πάντα απόντα. Κάποια είχαν κουράσει την κοινωνία και δημιουργούσαν σε αυτή άσχημη εικόνα. Είχαμε σε όλη την Ελλάδα ένα βουλευτοκεντρικό σύστημα, που στελέχη μας με θεσμικό ρόλο κεφαλαιοποιούσαν δυνάμεις στο πρόσωπο κι όχι στο κόμμα.

Υπήρξαν και περιπτώσεις Βουλευτών που κινήθηκαν και κινούνται σε διαφορετική κατεύθυνση κι αυτό οφείλουμε να το επισημάνουμε για να είμαστε ακριβοδίκαιοι. Όσοι εναντιώθηκαν στα πρόσωπα και ζητούσαν να έρθουν οι πολιτικές στο προσκήνιο, λοιδορήθηκαν, σπιλώθηκαν, υπονομεύθηκαν και περιθωριοποιήθηκαν αυτόβουλα, για να μη χάσουν την αξιοπρέπειά τους.

Συντρόφισσες και σύντροφοι, φτάσαμε στα ακραία μας όρια, φτάσαμε στο σημείο κάποιοι Δήμαρχοι, θέλω να πιστεύω ευτυχώς λίγοι, που έβγαιναν δηλώνοντας ΠΑΣΟΚ ή είχαν και τη στήριξη του ΠΑΣΟΚ, να συμμετέχουν σε συγκεντρώσεις της Νέας Δημοκρατίας ή να περιοδεύουν χωριά με υποψήφιους Βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας.

Φτάσαμε στο σημείο να περιμένουμε την καλή πορεία του ΠΑΣΟΚ από τον καναπέ του σπιτιού μας. Δημιουργήθηκε εφησυχασμός και χαλαρότητα. Τέτοια στοιχεία, που δεν είναι τα μοναδικά, δεν δίνουν νίκη. Απογοητεύουν τον πολίτη και τον οδηγούν μακριά από το ΠΑΣΟΚ. Απουσίαζε και η στρατηγική, ιδιαίτερα στη συγκρότηση των ψηφοδελτίων.

Η ανοιχτή διαδικασία άκρως δημοκρατική που ζήτησε ο Πρόεδρος στρεβλώθηκε, με αποτέλεσμα να χαθεί η δυναμική. Ξεκινήσαμε τις διαδικασίες της συγκρότησης αξιόμαχων ψηφοδελτίων τον Απρίλιο και μια μέρα πριν από την κατάθεση των ψηφοδελτίων στα αρμόδια Δικαστήρια είχαμε ελλείψεις, με αποτέλεσμα να τα κλείσουμε όπως-όπως, αδιαφορώντας για τα χαρακτηριστικά που πρέπει να έχει ένα αξιόμαχο ψηφοδέλτιο.

Συντρόφισσες και σύντροφοι, τη στιγμή που η Νέα Δημοκρατία συνεπικουρούμενη από μερίδα των μέσων μαζικής ενημέρωσης περιέβαλε με ένα πέπλο ασφάλειας τον κ. Καραμανλή, πολλά στελέχη του ΠΑΣΟΚ εγκλωβισμένα στην εσωστρέφεια απαξίωναν συνειδητά ή ασυνείδητα, δεν έχει σημασία, τον Πρόεδρό μας. Φράσεις όπως "ο Γιωργάκης", όπως "δεν τραβάει" ακούγονταν από πολλά χείλη.

Δηλαδή ο κ. Καραμανλής απολάμβανε στο απυρόβλητο τον θαυμασμό του μεγάλου Ηγέτη κι εμείς απαξιώναμε τον δικό μας Ηγέτη, αντί να τον ενισχύουμε. Ξεχνούσαμε ότι ο κ. Καραμανλής ανέλαβε τη Νέα Δημοκρατία το 1997 κι έγινε Πρωθυπουργός το 2004. Εμείς απαιτούσαμε εδώ και τώρα την εξουσία σαν αυτοσκοπό και όχι ως μέσο για κοινωνική αλλαγή, για κοινωνική δικαιοσύνη, για δίκαια και ισχυρή Ελλάδα.

Μέσα σε αυτή την περιρρέουσα ατμόσφαιρα, μέσα σε αυτή την ψυχολογία, η νίκη δεν μπορούσε να έρθει. Πέσαμε και θύματα των δημοσκόπων. Αντί να δίνουμε τη μάχη, ρωτούσε ο ένας τον άλλον αν γνωρίζει κανένα κρυφό, κανένα μυστικό γκάλοπ. Εκεί άρχισε να υφαίνεται ένας τεράστιος μηχανισμός προπαγάνδας, δίνοντας ποσοστά υπέρ της Νέας Δημοκρατίας και οδηγώντας εμάς στην απογοήτευση.

Δεχθήκαμε τα πυρρά και από τα δεξιά και από τα αριστερά με την ίδια σφοδρότητα. Είναι άραγε τυχαίο ότι η σκληρή κριτική που δεχόμασταν από αριστερά δεν ξεχώριζε ποιο κόμμα κυβερνάει την Ελλάδα; Είναι άραγε τυχαίο ότι δεν μπορούσαμε με τα φορτία που κουβαλούσαμε να αντιπαρατεθούμε σε αυτές τις ισοπεδωτικές λογικές;

Συντρόφισσες και σύντροφοι ο Πρόεδρος ανέλαβε την ευθύνη της ήττας και δρομολόγησε διαδικασίες και σωστά κατά τη γνώμη μου έπραξε. Θα ήταν όμως στρουθοκαμηλισμός αν ταμπουρωθούμε πίσω απ/ αυτή την ανάληψη ευθύνης και δεν μιλήσουμε και για τις δικές μας ευθύνες, αν δεν κάνουμε και τη δική μας αυτοκριτική.

Υπάρχουν ευθύνες σε όλους μας, αναλογισμένες με τη θέση που κατείχαμε στην κομματική πυραμίδα και το ρόλο που είχαμε αναλάβει. Ευθύνες σε όλα τα μέλη του Πολιτικού Συμβουλίου, ευθύνες και στις Περιφερειακές Επιτροπές και στις Νομαρχιακές Επιτροπές. Αυτές τις ευθύνες πρέπει είτε συλλογικά, είτε ατομικά, να τις αναλάβουμε στο ακέραιο. Γιατί σύντροφοί μου η φράση "αναλαμβάνω την πολιτική ευθύνη" έχασε την ουσία της, έχασε το περιεχόμενό της, ποτέ δεν αποδόθηκε και ποτέ δε συγκεκριμενοποιήθηκε. Αν αυτό δεν αντιστραφεί, τότε δεν έχουν νόημα ούτε οι κουβέντες και σε αυτό ακόμα εδώ το επίπεδο.

Συντρόφισσες και σύντροφοι, κλείνω λέγοντας ότι το ΠΑΣΟΚ έχει ανάγκη από ένα νέο σύστημα αξιών, το ΠΑΣΟΚ έχει ανάγκη από ενότητα, συσπείρωση, ανανέωση ιδεών και προσώπων, οριοθέτηση ρόλων, διαφύλαξη των συλλογικών πολιτικών λειτουργιών. Έχει ανάγκη από μια ουσιαστική συζήτηση αναζήτησης των αιτιών της ήττας, έχει ανάγκη από ένα νέο Συνέδριο αναγέννησης, έχει ανάγκη από μετατόπιση του ιδεολογικού και πολιτικού άξονα αριστερότερα.

Έχει ανάγκη να συνδεθεί και πάλι με τα κοινωνικά στρώματα όπου στο παρελθόν τα έφεραν στην εξουσία, έχει ανάγκη από παραγωγή ιδεολογίας και πολιτικής, έχει ανάγκη στη μετατόπιση του κέντρου βάρους της πολιτικής από τα πρόσωπα στις ιδέες. Σας ευχαριστώ.